Όταν το 70% περίπου των ερωτηθέντων στη δημοσκόπηση της Pulse, που παρουσιάστηκε πρόσφατα ενώπιον του Πολιτικού Γραφείου του ΔΗΣΥ, θεωρεί ότι η χώρα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση, τότε, θα πρέπει να κτυπήσουν ισχυρά καμπανάκια για την κυβέρνηση. Δεν έχει τόσο σημασία αν αυτή η θέση είναι σωστή ή λάθος. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν δείχνει διάθεση να υπερασπισθεί τον εαυτό της, φαίνεται ότι αποδέχεται τη διαπίστωση, οπότε η εντύπωση της κοινής γνώμης παγιώνεται.
Ποια είναι τα προβλήματα που ο Κόσμος θεωρεί ότι πάνε προς τη λανθασμένη κατεύθυνση, με παράπλευρη απώλεια τη δημοτικότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας, σε σημείο που το 71% των ερωτηθέντων να έχει αρνητική εικόνα για αυτόν;
Πρώτον, είναι η Διαφθορά και η Διαπλοκή με 34%. Ακολουθεί η ακρίβεια, ο πληθωρισμός και η αύξηση των τιμών με 33% και τρίτο το Μεταναστευτικό και οι Αλλοδαποί με 32%. Ακολουθούν το Κυπριακό με 24%, η Οικονομία γενικά με 19%, η Παιδεία με 13% και η Εγκληματικότητα με 11%.
Εντυπώσεις και ψηφοθηρία
Πόσο αντικειμενικές είναι οι εντυπώσεις των Κυπρίων ψηφοφόρων και πόσο αυτά που πιστεύουν αντανακλούν την πραγματική εικόνα που έχει η Κύπρος σήμερα; Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι απόψεις έχουν δημιουργήσει μερικά πολύ ισχυρά πολιτικά αφηγήματα επί των οποίων κτίζουν την πολιτική της ενόψει Βουλευτικών του 2026 κάποια κόμματα και Κινήσεις.
Με βάση τις διαχρονικές μετρήσεις της Pulse, η Διαφθορά και η Διαπλοκή κτύπησαν ταβάνι το 2021, επί Προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη. Εν μέσω ανακριτικών ερευνών για τα διαβατήρια, συνεχών εμπρηστικών δηλώσεων του τότε Γενικού Γλεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, κυκλοφορίας βιβλίων και δημοσιευμάτων για τον βίο και την πολιτεία του τέως Προέδρου, αλλά και του ρεπορτάζ του Αλ Τζαζίρα, ένας στους δύο Κυπρίους (47%) είχε την πεποίθηση τότε ότι η Κύπρος ήταν ένα από τα πιο διεφθαρμένα κράτη στον Κόσμο.
Σήμερα το ποσοστό που πιστεύει ότι η διαφθορά είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας έχει πέσει στο 34% αλλά εξακολουθεί ως αφήγημα να τροφοδοτεί τα ποσοστά Κινήσεων όπως αυτό του Οδυσσέα Μιχαηλίδη.
Η Κίνηση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, «Άλμα», η οποία με βάση την πρόθεση ψήφου μπορεί να αγγίξει και το 10%, επιχειρεί και σε κάποιο βαθμό έχει πετύχει να παρουσιάζει τον εαυτό της ως ένα Κίνημα κατά της διαφθοράς. Το ποσοστό αυτό είναι δυνατό να αυξηθεί σημαντικά αφού δείχνει ότι μπορεί να αντλήσει σημαντικά ποσοστά και από το 24% των αναποφάσιστων.
Γιατί το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ, κόμματα που αυτοκαθορίζονται ως αντιπολιτευτικά, δεν έχουν παρόμοια πολιτικά οφέλη; Η απάντηση μάλλον είναι απλή. Το θέμα της διαφθοράς έχει εργαλειοποιηθεί από το 2014 από τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος ως Γενικός Ελεγκτής έπεισε τους πάντες ότι όλοι είναι απατεώνες πλην του ιδίου. Μετά την έκρηξη στο Μαρί, την οικονομική κατάρρευση της χώρας και το κούρεμα καταθέσεων, αυτό δεν ήταν δύσκολο. Σε αυτό συνέτειναν και το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ τα οποία αλληλοεξοντώνονται. Το κόμμα της αριστεράς μιλά για διαφθορά και επικεντρώνεται στη διακυβέρνηση Αναστασιάδη, ο ΔΗΣΥ απαντά με αιχμές για την οικονομική διαχείριση της διακυβέρνησης Χριστόφια. Ισως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της κομματικής ζωής της Κύπρου όπου το πιγκ πογκ αριστεράς-δεξιάς στο πλαίσιο μιας στρατηγικής πόλωσης δεν λειτουργεί προς όφελος των δύο πόλων.
Τα δύο μεγάλα κόμματα σίγουρα έχουν πολλούς σκελετούς στην ντουλάπα τους και σίγουρα η πτώση των ποσοστών τους δεν είναι τυχαία, αλλά και ο κ. Μιχαηλίδης πέρα από βαρύγδουπες δηλώσεις δεν μπoρεί τόσο εύκολα να αυτοανακηρύσσεται πρωταθλητής κατά της διαφθοράς, ιδιαίτερα μετά την ομόφωνη παύση του από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας μας για ανάρμοστη συμπεριφορά και ανικανότητα. Το ότι οι μισοί Κύπριοι το 2021 θεωρούσαν ότι η Κύπρος ήταν διεφθαρμένο κράτος, ενώ το άστρο του μεσουρανούσε, αγγίζει και τη δική του αναποτελεσματικότητα. Κι ας μην μας πουν ότι δεν τον άφηναν, αφού δίπλα του είχε τον τότε Γενικό Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη, ο οποίος και αυτός εμφανιζόταν ως αδιάφθορος. Ο Οδυσσέας τότε δεν έκανε κάτι για τα διαβατήρια παρά μόνο διεκδίκησε να κάνει παράλληλη έρευνα μετά τον διορισμό της Επιτροπής Νικολάτου, φτάνοντας σε σημείο να παίζει το κομματικό παιχνίδι του ΔΗΚΟ το οποίο λίγο πριν τις Βουλευτικές αρνήθηκε να ψηφίσει τους προϋπολογισμούς του 2021. Ούτε ζήτησε ποτέ από τον φίλο του, Γενικό Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη να οδηγήσει ενώπιον του Ανωτάτου τον κ. Αναστασιάδη για τις υποθέσεις της Ryanair και για τα δωρεάν ταξίδια με το τζέτ του Σαουδάραβα, προφανώς γιατί έκρινε ότι δεν υπήρξε κάτι ποινικά επιλήψιμο.
Το ΕΛΑΜ
Το ακροδεξιό ΕΛΑΜ με σημαία το αφήγημα για τους παράτυπους μετανάστες και τους αλλοδαπούς στη χώρα μας επίσης φαίνεται να κερδίζει ποσοστά, προφανώς γιατί ένα μεγάλο ποσοστό Κυπρίων θεωρεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας είναι το μεταναστευτικό. Η αλήθεια είναι μάλλον διαφορετική. Οι μεταναστευτικές ροές έχουν μειωθεί δραστικά. Οι αιτήσεις για άσυλο το 2024-αρχές 2025 είναι γύρω στις 7.000, ενώ οι αναχωρήσεις μεταναστών από την Κύπρο κατά την ίδια περίοδο έχουν αγγίξει τις 15.000. Ο λαϊκισμός του ΕΛΑΜ κτυπάει κόκκινο αν κρίνουμε και από τα ποσοστά της ανεργίας. Τον Μάιο του 2025, το ποσοστό της εποχικά προσαρμοσμένης ανεργίας ήταν 3,6 %, κατατάσσοντας τη χώρα στην 5η θέση με τη χαμηλότερη ανεργία στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή όλοι γνωρίζουμε ότι η Κυπριακή Οικονομία, για να λειτουργήσει, έχει άμεση ανάγκη από ξένα εργατικά χέρια. Το 2024 το ονομαστικό ΑΕΠ της χώρας ανήλθε στα 36,33 δισ. USD, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Με βάση στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, η Κυπριακή Οικονομία έχει άμεση ανάγκη από 200.000 ξένους εργάτες για να διατηρήσει την παραγωγικότητα και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της.
Αν το ΕΛΑΜ δεν ήταν ένα λαϊκιστικό φοβικό ακροδεξιό κόμμα, θα μπορούσε, αντί να κτυπά τους φτωχούς μετανάστες τους οποίους η Κυπριακή Οικονομία υπερεκμεταλλεύεται, να κάνει λόγο για τους χαμηλούς μισθούς των Κυπρίων νέων, για την έλλειψη ιδιόκτητης στέγης σε νέα ζευγάρια και την αδυναμία εξεύρεσης κατοικίας προς ενοίκιαση σε λογικές τιμές. Τα προβλήματα αυτά δεν τα προκαλούν οι φτωχοί μετανάστες αλλά κάποιοι άλλοι τους οποίους το ΕΛΑΜ υπηρετεί δουλικά. Εν κατακλείδι, το μένος του ΕΛΑΜ κατά των ξένων μεταναστών δεν έχει ως στόχο τη στήριξη των Κυπρίων εργαζομένων αλλά έχει ως βάση του τον ρατσισμό.
ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ
Άλμα και ΕΛΑΜ, με όλες τις αδυναμίες της πολιτικής τους ατζέντας, έχουν καταφέρει να έχουν ένα πολιτικό αφήγημα το οποίο διαχέεται με σχετική επιτυχία στις λαϊκές μάζες και στο απροβλημάτιστο κοινό το οποίο ενημερώνεται από διάφορα ΜΚΔ. Από την άλλη, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ δεν φαίνεται να έχουν ισχυρό πολιτικό αφήγημα, κάτι που φαίνεται και στα ποσοστά τους τα τελευταία 15 χρόνια.
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός, αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα των τελευταίων βουλευτικών αναμετρήσεων, έχασε σημαντικά ποσοστά, όχι όμως την πρώτη θέση. Από 34,28% το 2011 έπεσε στο 27,77% το 2021. Στις Ευρωεκλογές του 2024 έμεινε στο 25%. Το ΑΚΕΛ από τις Βουλευτικές του 2011 (32.67%) έχασε γύρω στο 10% έως τις Βουλευτικές του 2021 (22.34%) ενώ στις Ευρωκλογές του 2024 έπεσε στο 21,5%.
Η συρρίκνωση των 2 μεγάλων κομμάτων από το 2011 έως το 2021 υπήρξε πολύ σημαντική. Μαζί έχασαν πάνω από 90.000 ψηφοφόρους και σήμερα ο ρυθμιστικός τους ρόλος έχει συρρικνωθεί. Εξηγήσεις για την πτώση υπάρχουν πολλές, μια από αυτές και μάλιστα πολύ σημαντική, όπως προαναφέρθηκε, είναι η έλλειψη πολιτικού αφηγήματος. ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ εισπράττουν συνεχή φθορά διότι δεν έχουν καταφέρει να φρεσκάρουν το δικό τους αφήγημα και, κυρίως, να προβάλουν το θετικό έργο επί των διακυβερνήσεών τους.
Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό; Ο ΔΗΣΥ οφείλει να αποστασιοποιηθεί πολύ από την Προεδρία Αναστασιάδη και το ΑΚΕΛ οφείλει να κάνει την αυτοκριτική του για σοβαρά λάθη της διακυβέρνησης Χριστόφια.
Το ισχυρό όπλο του ΔΗΣΥ είναι ο ευρωπαϊκός του χαρακτήρας και η συνέπειά του στη διαχείριση της οικονομίας της χώρας, κάτι που σε όλες τις ποιοτικές δημοσκοπήσεις αναγνωρίζεται. Το ΑΚΕΛ οφείλει να επενδύσει στις κοινωνικές του ευαισθησίες αλλά και στη λύση του Κυπριακού. Και τα δύο κόμματα έχουν ισχυρά αφηγήματα τα οποία οφείλουν να προβάλουν στους πολίτες αυτής της χώρας, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια αλληθωρίζουν πολιτικά προς τους λαϊκιστές.
Τεράστια προβλήματα, αν κρίνουμε πάντα από την έρευνα της Pulse, φαίνεται να αντιμετωπίζει και η κυβέρνηση. Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάζει, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ίσως ο πιο ραγδαία πολιτικά αποδομούμενος Πρόεδρος στην ιστορία της Κυπριακής Προεδρίας. Αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, τη στιγμή που μιλάμε, δεν διαθέτει το πολιτικό καύσιμο για να φτάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2028.
