Ξεπέρασαν τους 16 χιλιάδες οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ οι οποίοι, εντός του 2025, αποτάθηκαν για πρώτη φορά σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο του Συστήματος. Συγκεκριμένα, 16.273 δικαιούχοι, όλων των ηλικιών, πραγματοποίησαν την πρώτη τους (εντός ΓεΣΥ) επίσκεψη σε κλινικό ψυχολόγο, τους πρώτους τρεις μήνες του 2025. Συνολικά, για την περίοδο Ιανουαρίου- Μαρτίου 2025 ο αριθμός των δικαιούχων του ΓεΣΥ που επισκέφθηκε μια εκ των δύο ειδικοτήτων πλησίασε τις 38 χιλιάδες, για την ακρίβεια 37.948. Τα τελευταία χρόνια, μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ και την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού, φαίνεται ότι οι πολίτες απευθύνονται πιο εύκολα σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Ενδεικτικό είναι εξάλλου το γεγονός ότι την τελευταία διετία, εντός ΓεΣΥ, πέραν των 109 χιλιάδων δικαιούχων επισκέφθηκαν ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Συγκεκριμένα, το 2023, ο αριθμός των δικαιούχων ανήλθε στους 53.178, εκ των οποίων οι 17.903 αφορούσαν πρώτη επίσκεψη. Οι αντίστοιχοι αριθμοί πέρσι ήταν 56.517 και 25.939.
ΓεΣΥ, πανδημία, και οικονομία
«Το γεγονός ότι οι πολίτες μπορούν πλέον να λαμβάνουν πιο εύκολα υπηρεσίες μέσω ΓεΣΥ και να επιλέγουν τον κλινικό ψυχολόγο, με τον οποίο θα συνεργαστούν, συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των επισκέψεων σε ψυχολόγους», σχολιάζει σε δηλώσεις της στον «Π» η πρόεδρος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου, δρ Εβίτα Κατσιμίχα. Εξηγεί ότι παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στοιχεία σε σύγκριση με την προ ΓεΣΥ εποχή, το ότι ο κόσμος απευθύνεται πιο εύκολα σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι κάτι που διαπιστώνουν και οι ίδιοι. Ακόμη πρόσθεσε πως μετά την πανδημία του κορωνοϊού φαίνεται ότι «αυξήθηκαν σημαντικά οι ανάγκες του πληθυσμού, τόσο του ενήλικου όσο και του ανήλικου, για ψυχολογικές υπηρεσίες, το οποίο επίσης συμβάλλει στην αυξημένη επισκεψιμότητα. Άλλοι παράγοντες που φαίνεται να συμβάλλουν στην αύξηση των ψυχικών δυσκολιών είναι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, η εργασιακή ανασφάλεια, όπως και η επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε νεότερες ηλικίες».
Μόνον κλινικοί ψυχολόγοι
Όσον αφορά τη διαδικασία που ακολουθείται εντός ΓεΣΥ, σημείωσε ότι ο δικαιούχος παραπέμπεται σε κλινικό ψυχολόγο είτε από τον προσωπικό του γιατρό είτε από κάποιον άλλον ειδικό, και «αναλόγως της διάγνωσης που έχει ο δικαιούχος το παραπεμπτικό για ενήλικες κυμαίνεται από 6 έως 18 επισκέψεις τον χρόνο και για τους ανήλικους από 6 έως 24 επισκέψεις τον χρόνο. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα ανανέωσης του παραπεμπτικού μετά από αξιολόγηση από την αρμόδια επιτροπή». Όπως αναφέρει η δρ Κατσιμίχα, η υπάρχουσα διαδικασία σε πρακτικό επίπεδο διευκολύνει αρκετά τους δικαιούχους να λάβουν υπηρεσίες από κλινικό ψυχολόγο, ωστόσο υπάρχουν και άλλες ενέργειες που μπορούν και πρέπει να ληφθούν από πλευράς ΓεΣΥ, με γνώμονα το καλό των δικαιούχων. «Αυτό που συζητάμε ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου είναι να μπορεί ο δικαιούχος να λαμβάνει υπηρεσίες και από άλλες ειδικότητες ψυχολόγων με στόχο το να μην χάνεται η εμπειρογνωμοσύνη του επαγγελματία, με κύριο γνώμονα την ποιοτική παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών προς τον δικαιούχο. Αυτή τη στιγμή, στο ΓεΣΥ, ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) ενέταξε μόνο μια ειδικότητα από τις πέντε εγκεκριμένες ειδικότητες που υπάρχουν στην Κύπρο. Σε συζητήσεις μας με τον Οργανισμό έχουμε επισημάνει επανειλημμένως ότι είναι σημαντικό να εντάξει και άλλες ειδικότητες, όπως συμβουλευτικούς ψυχολόγους και σχολικούς/εκπαιδευτικούς ψυχολόγους, οι οποίοι θα εμπλουτίσουν τους τομείς εξειδίκευσης και θα κάνουν την πρόσβαση στους ειδικούς ακόμα πιο εύκολη καθώς θα μπορούν να επιλέγουν τον επαγγελματία, ο οποίος μπορεί να έχει εξειδικευμένη κατάρτιση ανά πληθυσμό αλλά και ανά περίπτωση. Το γεγονός ότι εντάσσεται μόνο μια ειδικότητα, εκ των πέντε, οδηγεί σε απώλεια της εμπειρογνωμοσύνης που ενδέχεται να έχει ο κάθε ειδικός και περιορίζει την ευελιξία και την ελευθερία του δικαιούχου να αναζητήσει βοήθεια από τον ειδικό της επιλογής του».
Περιορίστηκε το στίγμα;
Ακόμη, ρωτήσαμε τη δρα Κατσιμίχα κατά πόσο θεωρεί ότι με το ΓεΣΥ έχει περιοριστεί το στίγμα, η προκατάληψη γύρω από τα ψυχικά νοσήματα, με την ίδια να τονίζει ότι «σίγουρα η ευκολότερη και οικονομικότερη πρόσβαση σε ψυχολόγους έχει συμβάλει στη μείωση της διστακτικότητας των δικαιούχων να αναζητήσουν βοήθεια όταν τη χρειάζονται», για να προσθέσει όμως ότι «το στίγμα που φέρουν οι ψυχικά πάσχοντες, αλλά και το οικογενειακό τους περιβάλλον, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο και ως εκ τούτου χρειάζεται παρέμβαση σε συστημικό επίπεδο».
