Μπορεί να μην έχει γίνει μέχρι στιγμής παραδεκτό από επίσημα χείλη, αλλά φαίνεται να ικανοποιείται το αίτημα των δύο μεγάλων κομμάτων (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ) για αναβολή της εφαρμογής του υποχρεωτικού συστήματος ανακύκλωσης «Πληρώνω Όσο Πετώ», με χρονικό ορίζοντα εκκίνησης το 2026. Ακόμη και οι δήμοι, οι οποίοι μέχρι πριν μερικούς μήνες παρουσιάζονταν από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ως έτοιμοι να προχωρήσουν με την είσοδο του 2025, όπως ο δήμος Αραδίππου, που είχε δεχθεί οικονομική στήριξη από το κράτος μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων ώστε να είναι δήμος – οδηγός, εφαρμόζοντας μέχρι στιγμής μόνο συλλογή οργανικών από μεγάλους παραγωγούς, και ο δήμος Κουρίου, που εφαρμόζει για 880 νοικοκυριά (18%) ανταποδοτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης, θέτουν προαπαιτούμενα απέναντι στο Υπουργείο, που έχουν να κάνουν με το οικονομικό σκέλος και αυτό των υποδομών, προτού διευρύνουν την εφαρμογή του συστήματος ανακύκλωσης.
Τα πιο πάνω, τα οποία συζητούνται αυτό το διάστημα στη διμερή επιτροπή Ένωσης Δήμων – Υπουργείου φωτίστηκαν στο Συνέδριο «Καλές Πρακτικές στην εφαρμογή του Συστήματος Πληρώνω Όσο Πετώ», που διοργάνωσε την περασμένη Παρασκευή το Τμήμα Περιβάλλοντος.
Το νέο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του ΠΟΠ από τους δήμους, όπως αυτό έχει χαραχτεί στις τρεις μέχρι σήμερα συζητήσεις τους με το Υπουργείο, μετέφερε παίρνοντας τον λόγο ο δήμαρχος Κουρίου, Παντελής Γεωργίου, ο οποίος είναι μέλος της ομάδας που εκπροσωπεί τους δήμους. Όπως σημείωσε, στην τελευταία συνεδρίαση που έγινε την περασμένη εβδομάδα, συμφωνήθηκε να ξεκινήσουν όλοι οι δήμοι υποχρεωτική ανακύκλωση τον Ιανουάριο του 2026. Μέχρι τότε, είπε, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το ύψος της οικονομικής στήριξης που θα δίνει το Υπουργείο στις τοπικές αρχές και το Τμήμα Περιβάλλοντος να στήσει υποδομές, οι οποίες δεν δημιουργήθηκαν μέχρι σήμερα, όπως για τη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων. Εδώ προστίθεται και η επαναλειτουργία της ΟΕΔΑ Πεντακώμου μετά την καταστροφή των μηχανημάτων της. Σε παρατήρηση που δέχθηκε, ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία του «Πληρώνω Όσο Πετώ», οι δήμοι είναι ήδη υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν ανακύκλωση από τον περασμένο Ιούλιο, ο κ. Γεωργίου επανέλαβε την πάγια θέση της Ένωσης Δήμων, για τις δυσκολίες που προκλήθηκαν στους δήμους από την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «8 μήνες μετά, ακόμη τα πόδια μας δεν τα βρήκαμε».
«Κλείδωσαν» τα νομοθετικά
Τα οικονομικά και τεχνικά ζητήματα, είναι αυτά που πλέον εκκρεμούν στο να συμφωνηθούν από τις δύο πλευρές, καθώς στην τελευταία σύσκεψη έκλεισαν τα νομοθετικά θέματα, όπως είπε από την πλευρά του ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Θεόδουλος Μεσημέρης. Σύμφωνα με όσα λέχθηκαν στο Συνέδριο, συμφώνησαν σε νομοθετική αλλαγή που θα ικανοποιεί το αίτημα της Ένωσης Δήμων για διαχωρισμό του φόρου σκυβάλων σε φόρο αποβλήτων και φόρο καθαριότητας, κάτι που θα διαφαίνεται στο τιμολόγιο προς τους δημότες. Θα παρουσιάζεται ξεχωριστή χρέωση που θα αφορά το ΠΟΠ, ξεχωριστή για την καθαριότητα και ενδεχομένως ξεχωριστή για τα ογκώδη υλικά και τους ανοιχτούς χώρους.
Η οικονομική πτυχή
Δίνοντας μία γεύση της ανάγκης που έχουν οι δήμοι από την οικονομική στήριξη του κράτους, ώστε να αποφευχθεί η οικονομική τους ζημιά από την εφαρμογή του ΠΟΠ, ο κ. Γεωργίου, είπε ότι για την περίπτωση του δήμου του, όπου θα εφαρμοστεί ο προπληρωμένος κάδος, το αν οι κάδοι θα δίνονται δωρεάν προς τους δημότες ή όχι, αυτό θα εξαρτηθεί από το ποσοστό επιχορήγησης που θα έχουν οι δήμοι από το Τμήμα Περιβάλλοντος. «Το οικονομικό είναι το πιο βασικό για τον πολίτη σήμερα. Αυτό μετρά. Κι αν πούμε είναι το περιβαλλοντικό, κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας», είπε εξάλλου ο δήμαρχος Κουρίου. Σε τοποθέτησή της, εκπρόσωπος του Δήμου Λάρνακας ζήτησε από όλους τους παρευρισκόμενους να είναι επικοινωνιακά πιο προσεκτικοί, διότι με βάση τις μελέτες δεν ισχύει το ότι με την εφαρμογή του ΠΟΠ ο δημότης θα πληρώνει λιγότερα από ό,τι σήμερα. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιανουάριο προκάλεσε αντιδράσεις η γνωστοποίηση ενώπιον της Βουλής από την υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ότι οι μελέτες βιωσιμότητας των δήμων κατέδειξαν πάγιο ποσό χρέωσης από 150 μέχρι 250 ευρώ ανά νοικοκυριό, δηλαδή πιο αυξημένο απ’ ό,τι σήμερα.
Το σενάριο της οικονομικής ζημιάς για τους δήμους από την εφαρμογή του ΠΟΠ, παρουσιάστηκε σε αριθμούς, όταν ο αντιδήμαρχος Αγλαντζιάς, Ανδρέας Κωνσταντίνου μίλησε για τα αποτελέσματα από το πρόγραμμα ανακύκλωσης που έτρεξε στην Αγλαντζιά (2019 - 2024). Μπορεί από το πρώτο έτος εφαρμογής μέχρι το 2024 να μειώθηκαν τα απόβλητα που κατέληγαν στην ΟΕΔΑ Κόσιης κατά 41% (3,374 τόνοι), ωστόσο η οικονομική ζημιά που έμεινε στον δήμο είναι περίπου ενός εκατομμυρίου ευρώ. Μία βασική αιτία ήταν η μεταφορά αποβλήτων σε γειτονικούς δήμους.
Απουσία υποδομών
Στο τεχνικό κομμάτι, μεγάλος προβληματισμός εκφράστηκε για την απουσία υποδομών, όπου θα καταλήγουν τα οργανικά απόβλητα. Επίσης ο μελετητής Παντελής Σοφοκλέους ήγειρε το ζήτημα του κυβερνητικού τμήματος που θα πιστοποιεί την ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ από την ανάκτηση ηλεκτρικής ενέργειας, προτού καταλήξει στη γεωργία. Εδώ εκ μέρους του Βολτ Κύπρου, η Έφη Ξάνθου υπενθύμισε ότι στο παρελθόν το Τμήμα Γεωργίας και το Τμήμα Περιβάλλοντος αποποιήθηκαν την ευθύνη αποζημιώσεων, όταν διαφάνηκε διοχέτευση τοξικών αποβλήτων σε καλλιέργειες, λόγω ρίψης παλετών σε «οργανικό κομπόστ» από «πιστοποιημένο» παραγωγό, με τον οποίο παρακινήθηκαν από το Τμήμα Περιβάλλοντος να συμβληθούν καλλιεργητές. Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Μεσημέρης, ανέφερε ότι τα άσχημα παραδείγματα του παρελθόντος θα ληφθούν υπόψη, ώστε να μην επαναληφθούν λάθη. Θα υπάρχει, τόνισε, ο κατάλληλος μηχανισμός που θα διασφαλίζει τη σωστή ποιότητα του κομπόστ. Σε σχέση με τις μονάδες που θα πρέπει να απορροφούν τα οργανικά απόβλητα, είπε ότι για την επαρχία Λάρνακας μπορεί η υφιστάμενη ΟΕΔΑ Κόσιης να τα απορροφήσει για την παραγωγή κομπόστ, ενώ για την υπόλοιπη Κύπρο υπάρχει επιλογή και για την ανάκτηση ενέργειας (βιοαέριο για παραγωγή ηλεκτρισμού), μέσα από τη δημιουργία μονάδων, στις οποίες μπορεί να εμπλακεί και ο ιδιωτικός τομέας.
Στο συνέδριο παρουσιάστηκε η εμπειρία του Δημοτικού Διαμερίσματος Αγλαντζιάς, με το Σύστημα της προπληρωμένης σακούλας, του Δήμου Αραδίππου με το Σύστημα της προπληρωμένης σακούλας και της ξεχωριστής διαλογής των οργανικών, του Δήμου Κουρίου με το Σύστημα του προπληρωμένου κάδου, καθώς και η εμπειρία από το 1996 της Περιφέρειας της Φλάνδρας του Βελγίου με το, σημερινό, υβριδικό Σύστημα της προπληρωμένης σακούλας και κάδων με μικροτσίπ.
