Των Γιάννη Σεϊτανίδη και Θανάση Αθανασίου
Η απόφαση της ΡΑΕΚ για την απόδοση €25 εκατ. στον ΑΔΜΗΕ για τις δαπάνες στις οποίες προέβη για την υλοποίηση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου το 2025 έκλεισε ένα μέτωπο (το οποίο σχετίζεται με τη χρηματοδότηση του έργου), αλλά την ίδια ώρα ανοίγουν νέα.
Ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, μιλώντας στην εκπομπή «Δεύτερη Ματιά» του «Πολίτη 107.6 & 97.6», εξέφρασε πολύ σοβαρές επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα και την υλοποίηση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης και αποκάλυψε ότι έχει στα χέρια του δύο μελέτες από «πολύ σοβαρούς και αξιόπιστους οργανισμούς (ανεξάρτητους οίκους)», οι οποίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο.
Τα όσα ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών στον «Πολίτη 107.6 & 97.6» δεν ακούγονται για πρώτη φορά, αλλά για πρώτη φορά τοποθετείται ο ίδιος με τόσο σαφή τρόπο, αμφισβητώντας ανοιχτά το έργο, την προοπτική ολοκλήρωσής του και την πολιτική απόφαση, σε επίπεδο κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου, να υλοποιηθεί η διασύνδεση. Η τοποθέτηση αυτή έρχεται και σε μια στιγμή που φουντώνουν τα σενάρια ανασχηματισμού. Το παραπολιτικό παρασκήνιο αναφέρει ότι ο κ. Κεραυνός δεν θα αποτελεί μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου και ο υπουργός Οικονομικών δείχνει πιο ελεύθερος στις τοποθετήσεις του.
Σύμπνοια με Παπαναστασίου
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, τοποθετήθηκε με τρόπο που επίσης θέτει υπό την αίρεση της ομαλής υλοποίησης του έργου την εκταμίευση των €25 εκατ. προς τον ΑΔΜΗΕ. Χωρίς χρηματοδότηση και από τους καταναλωτές κατά τη φάση των εργασιών ο GSI δεν έχει μέλλον, παρά την πολιτική στήριξη από τις δύο κυβερνήσεις και τη γενναία χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Βρισκόμαστε πάλι σε ένα σημείο που η κυβέρνηση δεν στέλνει μια ξεκαθάρη εικόνα για το έργο και φαίνεται να υποβόσκει μια ενδοκυβερνητική κόντρα. Ανεξάρτητα από τα γεωπολιτικά εμπόδια, η κυπριακή πλευρά στέλνει μια εικόνα διγλωσσίας.
Ενα παγωμένο έργο;
Σε αυτή τη φάση η κριτική από το ΥΠΟΙΚ είναι ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI) δεν προχωρά για γεωπολιτικός λόγους. με τον κ. Κεραυνό να δείχνει ευθέως προς την Τουρκία ως την αιτία που έχει θέσει σε παύση σημαντικό μέρος των εργασιών. Δεν πραγματοποιούνται οι έρευνες στο βυθό και δεν προχωρά η πόντιση του καλωδίου, το οποίο η NEXANS συνεχίζει να κατασκευάζει και να πληρώνεται για τις εργασίες της.
Η πολιτική θέση Ελλάδας και Κύπρου είναι το έργο να μην τερματιστεί, εξέλιξη που θα ισοδυναμούσε με παραδοχή ήττας από την Τουρκία επί του πεδίου, αλλά η έλλειψη προόδου μόνο προβλήματα δημιουργεί. Αυτή η έλλειψη προόδου φέρνει την αντίδραση του κ. Κεραυνού, ο οποίος δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη δημόσια δαπάνη για ένα στάσιμο έργο. Εδώ εντοπίζεται και η μη καθαρή θέση της κυβέρνησης: αν θέλει το έργο, τότε θα πρέπει να συμβάλει στη χρηματοδότησή του.
«Δεν έχω δει την απόφαση της ΡΑΕΚ, αλλά μου φαίνεται παράλογο να πληρώσουν οι φορολογούμενοι €25 εκατ. για ένα έργο που είναι παγωμένο», είπε ο κ. Κεραυνός.
Απαντώντας στο ερώτημα γιατί στον προϋπολογισμό έχει προβλεφθεί η δαπάνη των €25 εκατ. παρά τις αμφιβολίες για το έργο, ο κ. Κεραυνός είπε ότι αυτό (η πρόβλεψη της δαπάνης) έγινε βάσει απόφασης της προηγούμενης σύνθεσης της ΡΑΕΚ και ενός μνημονίου συναντίληψης, το οποίο όμως περιλαμβάνει «πολλούς όρους και προϋποθέσεις».
Υπενθυμίζεται ότι το μνημόνιο συναντίληψης υπεγράφη πέρυσι τον Σεπτέμβριο από τους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου και προβλέπει ότι η ανάκτηση εσόδου από τους Κύπριους καταναλωτές για δαπάνες του έργου θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό με τη διάθεση συνολικού ποσού €125 εκατ. την πενταετία 2025 - 2029. Η ΡΑΕΚ εξέδωσε την Τετάρτη απόφαση για την ανάκτηση των €25 εκατ. (δόση του 2025), υπό την προϋπόθεση ότι ο ΑΔΜΗΕ θα εξασφαλίσει την Άδεια Ιδιοκτήτη και την Άδεια Διαχειριστή Γραμμής Διασύνδεσης. Πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι η μεταβίβαση της ιδιοκτησίας του έργου στον ΑΔΜΗΕ θα γίνει μέχρι το τέλος Αυγούστου.
Το ζήτημα της ανάκτησης εσόδου δεν αποτελούσε το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον GSI. Για την κυπριακή πλευρά πλέον αποτελεί πρόβλημα. Ερωτηθείς ο κ. Κεραυνός, «τι θα μπορούσε να αλλάξει τη στάση του Υπουργείου Οικονομικών», απάντησε ότι μόνο εάν το έργο υλοποιείτο και βρισκόταν σε καλό στάδιο, τότε θα μπορούσε να επανεξεταστεί η προσέγγιση. Ανέφερε δε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η βυθομέτρηση, η οποία είναι κρίσιμη για τον καθορισμό του συνολικού κόστους. Συνέδεσε την καθυστέρηση με το γεωπολιτικό ρίσκο, δηλώνοντας ότι η παρέμβαση της Τουρκίας δεν επιτρέπει την ολοκλήρωση της βυθομέτρησης και κατ’ επέκταση την πρόοδο του έργου.
Πάντως, ο Μάκης Κεραυνός απέρριψε το ενδεχόμενο κρίσης μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας λόγω της υπόθεσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης, λέγοντας πως «τα θέματα ήταν ξεκάθαρα από την αρχή». Εξηγώντας τη θέση του, σχολίασε ότι τα μνημόνια συναντίληψης που έχουν υπογραφεί για το έργο δεν είναι διακρατικές συμφωνίες και αφήνουν περιθώρια ερμηνείας.
«Η ευθύνη μου είναι να μη δαπανήσω δημόσιους πόρους για ένα έργο που δεν υλοποιείται», επεσήμανε.
Συμφωνεί ο Παπαναστασίου
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι υπάρχει ταύτιση απόψεων υπουργού Οικονομικών και υπουργού Ενέργειας για τις προϋποθέσεις καταβολής των €25 εκατ. Η απόφαση της ΡΑΕΚ για την έγκριση δαπανών του ΑΔΜΗΕ και η διατίμηση που θα αρχίσει να χρεώνεται στα τιμολόγια από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) δεν συνεπάγεται και την εκταμίευση του ποσού, είπε στο ΚΥΠΕ ο κ. Παπαναστασίου, λέγοντας ότι η καταβολή του ποσού στον φορέα υλοποίησης, με βάση τα συμφωνηθέντα, προϋποθέτει το έργο να βρίσκεται σε εξέλιξη επί του συνόλου του.
«Ένα έργο για να βρίσκεται σε εξέλιξη πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη επί του συνόλου όλων των φάσεών του, όχι μόνο σε μία», είπε.
Το plan B της Nexans
Η Nexans, όπως είπαμε, κατασκευάζει το καλώδιο, η μόνη εργασία που εκτελείται. Ωστόσο, η διοίκηση της Nexans σε ενημέρωση αναλυτών για τα αποτελέσματα της εταιρείας αποκάλυψε ότι σε περίπτωση ακύρωσης του έργου έχει plan B, που είναι η πώλησή του σε άλλον ενδιαφερόμενο. Η διοίκηση της Nexans απέφυγε να σχολιάσει την πολιτική διάσταση και την πορεία των άλλων εργασιών και περιορίστηκε να καθησυχάσει τους αναλυτές ότι δεν θα υποστεί ζημιά στο χειρότερο σενάριο.
«Όσον αφορά το GSI, δεν έχουμε ακόμη λάβει το 'notice to proceed'. Υπάρχουν ακόμα πολλές συζητήσεις με διάφορους εμπλεκόμενους, αλλά είμαστε σε στενή συνεργασία με τον πελάτη για να συνεχίσουμε την παραγωγή. Έχουμε ήδη λάβει προκαταβολή τον Απρίλιο που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε ώς τον Αύγουστο (....) το σημαντικό είναι ότι το έργο συνεχίζεται και λαμβάνουμε πληρωμές», είπε ο CEO της NEXANS, Christopher Guérin. «Aν», είπε σε άλλο σημείο, "ο GSI ακυρωθεί, έχουμε άλλα έργα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Το οικονομικό αποτύπωμα της ακύρωσης δεν το θεωρούμε σημαντικό, ούτε θα επηρεάσει τους στόχους για το 2028. Κάθε μέρα εργαζόμαστε σε plan B».
