Αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο οι εθελούσιες επιστροφές μεταναστών, παράτυπων ή μη, στις χώρες καταγωγής τους. Στο γεγονός αυτό συνέβαλε τα μέγιστα το οικονομικό αντίτιμο που προσφέρεται από την Κυπριακή Δημοκρατία ως κίνητρο, το οποίο κυμαίνεται από €1.000 μέχρι €1.500. Το ανώτατο ποσό καταβάλλεται στον επικεφαλής της οικογένειας. Στην περίπτωση οικογένειας προστίθεται ποσό ίσο με το 50% του πλήρες ποσού που παραχωρείται στον επικεφαλής της οικογένειας για κάθε ένα εξαρτώμενο πρόσωπο. Συνεπώς, όσο μεγαλύτερη είναι μια οικογένεια τόσο αυξάνεται το ποσό που παραχωρείται ως κίνητρο από την Κυπριακή Δημοκρατία. Χρήματα, τα οποία, οι μετανάστες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να κάνουν μια νέα αρχή στην πατρίδα τους.
To ανώτατο ποσό των €1.500 μπορεί να αντιστοιχεί στην Κύπρο με έναν μηνιαίο μισθό, ωστόσο, στις χώρες καταγωγής των μεταναστών όπως Ινδία, Κογκό, Πακιστάν, Νιγηρία, Καμερούν, Νεπάλ και Μπαγκλαντές, το εν λόγω ποσό αποτελεί μισθούς ετών!
Αυξημένα ποσά για Σύρους
Την περασμένη Παρασκευή, το Υφυπουργείο Μετανάστευσης παρουσίασε νέο Σχέδιο Υποβοήθησης Εθελούσιου Επαναπατρισμού το οποίο απευθύνεται σε οικογένειες Σύρων που διαμένουν στην Κύπρο, είτε έχουν υποβάλει αίτηση για άσυλο, είτε έχουν λάβει διεθνή προστασία πριν την 31/12/2024. Από το Σχέδιο εξαιρούνται οι κατάδικοι.
Συγκεκριμένα, στο εν λόγω Σχέδιο που τέθηκε σε ισχύ στις 2 του μήνα και θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Αυγούστου, θα μπορούν να ενταχθούν οικογένειες ή ζευγάρια όπου ο ένας γονέας ή σύζυγος, αντίστοιχα, επιθυμεί να παραμείνει στην Κύπρο για σκοπούς απασχόλησης, και η υπόλοιπη οικογένεια επιθυμεί να αναχωρήσει. Βασικό προαπαιτούμενο είναι η απόσυρση αιτήματος ασύλου/ανάκληση καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Στο πλαίσιο του Σχεδίου, θα παρέχεται στον γονέα/σύζυγο ειδική άδεια διαμονής και εργασίας για δύο έτη με δυνατότητα ανανέωσης για άλλο ένα έτος υπό προϋποθέσεις. Η υπόλοιπη οικογένεια που θα αναχωρήσει θα επωφελείται αυξημένων χρηματικών κινήτρων με τη στήριξη της ΕΕ. Δηλαδή, θα καταβάλλεται ποσό ύψους €2.000 στο/στη σύζυγο που θα επιστρέφει αντί €1.500 που παρέχεται σήμερα και €1.000 για κάθε τέκνο που επιστρέφει αντί για €750 που ισχύει σήμερα. Για τις οικογένειες Σύρων που επιθυμούν να επιστρέψουν όλα τα μέλη, θα ισχύει ό,τι εφαρμόζεται και σήμερα, δηλαδή θα εντάσσεται όλη η οικογένεια στο υφιστάμενο Πρόγραμμα Υποβοηθούμενων Εθελούσιων Επιστροφών με τα υφιστάμενα χρηματικά κίνητρα.
Οι επιστροφές με αριθμούς
Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, οι εθελούσιες επιστροφές μεταναστών στις χώρες τους αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Για πρώτη φορά στην ιστορία του μεταναστευτικού στην Κύπρο φεύγουν περισσότεροι από όσοι έρχονται. Ειδικά όσον αφορά τις επιστροφές, η Κυπριακή Δημοκρατία έλαβε τα εύσημα από αξιωματούχους της ΕΕ.
Συγκεκριμένα, το 2018 είχαμε 695 εθελούσιες επιστροφές, το 2019 – 417, το 2020 – 1.272, το 2021 – 2.320, το 2022 – 3.692, το 2023 – 5.349, το 2024 – 5.925 και το 2025 (μέχρι 31/5) – 3.718.
Αν προσθέσει κανείς τις εθελούσιες επιστροφές με τις υποχρεωτικές επιστροφές (απελάσεις) που έγιναν, τότε, οι αποχωρήσεις μεταναστών από την Κυπριακή Δημοκρατία σχεδόν διπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια.
Ειδικότερα, το 2022 καταγράφηκαν 6.539 επιστροφές μεταναστών (εθελούσιες και υποχρεωτικές), παράτυπων ή μη, από το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 2023 – 9.193 επιστροφές, το 2024 – 10.092 επιστροφές και το 2025 (μέχρι 31/5) – 5.519 επιστροφές.
Γιατί συμφέρουν τα κίνητρα
Με τα οικονομικά κίνητρα που παραχωρεί η Κυπριακή Δημοκρατία στους μετανάστες από τρίτες χώρες, παράτυπους ή μη, για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους είναι διπλά κερδισμένη, διότι:
- Οι παράτυποι μετανάστες των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί τελεσίδικα και υπολογίζονται σε χιλιάδες, αρνούνται να εγκαταλείψουν την Κυπριακή Δημοκρατία και επιλέγουν τη μαύρη αγορά εργασίας. Με τα οικονομικά κίνητρα που προσφέρονται μέσω των εθελούσιων επιστροφών, ένας μεγάλος αριθμός παράτυπων μεταναστών επιλέγουν να επιστρέψουν στη χώρα τους.
- Το οικονομικό κόστος που επωμίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία για τη διαβίωση και σίτιση των παράτυπων μεταναστών στα κέντρα κράτησης μέχρι να δικαστούν και στη συνέχεια, μέχρι να εκτίσουν την ποινή τους στις Κεντρικές Φυλακές, είναι πολύ πιο μεγάλο από το μέγιστο ποσό που παραχωρείται ως κίνητρο για να εγκαταλείψουν οικειοθελώς τη Δημοκρατία.
Τι γίνεται με όσους διέπραξαν αδικήματα;
Στις περιπτώσεις όπου κατά τον έλεγχο του καθεστώτος μεταναστών διαπιστωθεί ότι υπάρχουν ποινικές υποθέσεις ή τροχαίες παραβάσεις που εκκρεμούν σε οποιοδήποτε στάδιο από τη διερεύνηση μέχρι και την ολοκλήρωση της δικαστικής διαδικασίας ή απλήρωτα εντάλματα προστίμων, η διαδικασία της εξασφάλισης διαταγμάτων κράτησης και απέλασης δεν δύναται να ολοκληρωθεί καθότι οι εν λόγω διαδικασίες αποτελούν εμπόδιο στην απομάκρυνσή τους από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Όπως ενημέρωσε τη Βουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, κατόπιν ερώτησης του βουλευτή του ΔΗΣΥ, Νίκου Γεωργίου, βάσει της νομοθεσίας η έκδοση διατάγματος κράτησης αλλοδαπού πραγματοποιείται αποκλειστικά για την άμεση απομάκρυνσή του από την Κύπρο. Συνεπώς, εκεί και όπου εκκρεμούν ποινικές υποθέσεις απαιτείται όπως γίνουν όλες οι δέουσες ενέργειες για τη μη δίωξη ή την αναστολή της οποιασδήποτε διαδικασίας, έτσι ώστε, να μην υπάρχει εμπόδιο για την απομάκρυνση του αλλοδαπού που βρίσκεται παράνομα στο έδαφος της Δημοκρατίας. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των απλήρωτων ενταλμάτων προστίμου. Τα ίδια ισχύουν και στις περιπτώσεις όπου οι αλλοδαποί επιθυμούν να αναχωρήσουν εθελούσια προς τις χώρες καταγωγής τους.
Δεν αναστέλλονται οι σοβαρές υποθέσεις
Σε κάθε περίπτωση διενεργείται ενδελεχής αξιολόγηση και η αναστολή των όποιων μικροϋποθέσεων ή εξώδικων προστίμων δεν αποβαίνει εις βάρος της Δημοκρατίας αλλά προς όφελός της με την απέλασή τους, σημειώνει στην επιστολή του προς τη Βουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης.
Στις περιπτώσεις σοβαρών υποθέσεων και υποθέσεων με παραπονούμενους για τις οποίες ενδεχομένως να προκύπτουν αξιώσεις, αυτές δεν αναστέλλονται αλλά εκδικάζονται και μετά την τελεσιδικία και τυχόν αποφυλάκιση των καταδικασθέντων ενεργοποιείται η απέλασή τους.
Στις περιπτώσεις όπου κατά τον έλεγχο μεταναστών διαπιστωθεί ότι, είναι μάρτυρες κατηγορίας σε ποινικές υποθέσεις, η διαδικασία της έκδοσης διαταγμάτων κράτησης και απέλασης δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Για να απελαθεί ή ακόμη και να αναχωρήσει εθελούσια παράνομα διαμένοντας αλλοδαπός που είναι μάρτυρας κατηγορίας απαιτείται όπως η κατηγορούσα αρχή, δηλαδή η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας αξιολογήσει την ανάγκη της παρουσίας του μάρτυρα στη δικαστική διαδικασία και εάν και εφόσον δεν κρίνεται αναγκαία, τότε και μόνο δύναται να απομακρυνθεί και νοουμένου ότι δοθούν γραπτές οδηγίες από τη Νομική Υπηρεσία.
