Ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής τίθεται σήμερα προς ψήφιση το νομοσχέδιο «Ο περί της Ρύθμισης της Τηλεργασίας στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμος του 2025», μετά από αναβολή μιας εβδομάδας που αποφασίστηκε.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού μελέτησε το νομοσχέδιο σε έξι συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 8ης Σεπτεμβρίου και 27ης Οκτωβρίου 2025.
Σκοπός του νόμου που προτείνεται είναι η θέσπιση νομοθεσίας για τη ρύθμιση της δυνατότητας απασχόλησης των υπαλλήλων και εργοδοτουμένων της δημόσιας υπηρεσίας με τηλεργασία, ώστε να ενισχυθεί η ευελιξία στον τρόπο λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας, για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες τάσεις δημόσιας διοίκησης.
Σύμφωνα με την έκθεση της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, το νομοσχέδιο αποτελεί μέρος του πακέτου μέτρων που προωθεί η εκτελεστική εξουσία αναφορικά με τη ρύθμιση ευέλικτων μορφών απασχόλησης στη δημόσια υπηρεσία, στο οποίο περιλαμβάνεται η μικτή τηλεργασία, δηλαδή η δυνατότητα τηλεργασίας για συγκεκριμένο αριθμό ημερών εντός του ημερολογιακού έτους, σε συνδυασμό με την εργασία μέσω φυσικής παρουσίας στον τόπο εργασίας.
Η ρύθμιση ευέλικτων μορφών απασχόλησης αποτελεί μεταρρυθμιστική πολιτική που έχει περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) κάτω από τον άξονα για εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας. Σύμφωνα με το δεύτερο ορόσημο της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης του ΣΑΑ, η υλοποίηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης προβλεπόταν να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2025. Ωστόσο, λόγω της πολυπλοκότητας εφαρμογής τέτοιας μεταρρύθμισης και των προαπαιτούμενων διαδικασιών υπήρξε καθυστέρηση στην ετοιμασία του υπό αναφορά νομοσχεδίου. Παρά ταύτα, το εν λόγω ορόσημο συνδέεται με την καταβολή της έβδομης δόσης από το ΣΑΑ, για την οποία το σχετικό αίτημα πληρωμής θα υποβληθεί μέχρι τα τέλη του 2025.
Σημειώνεται ότι η μεταρρυθμιστική αυτή πολιτική αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων για τη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας και ψηφιακών δεξιοτήτων των υπαλλήλων, στην ενίσχυση των εργασιακών κινήτρων, στην εξισορρόπηση της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των υπαλλήλων, στη διαμόρφωση ενός υποστηρικτικού εργασιακού περιβάλλοντος για υπαλλήλους που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας και για άτομα με αναπηρία, καθώς και στη βελτίωση της αποδοτικότητας των υπαλλήλων και εργοδοτουμένων της δημόσιας υπηρεσίας.
Προϋποθέσεις για τηλεργασία
Βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή της τηλεργασίας αποτελεί η δυνατότητα εκτέλεσης των καθηκόντων των υπαλλήλων και των εργοδοτουμένων ή μέρους αυτών εξ αποστάσεως, βάσει της φύσης αυτών και των απαιτούμενων τεχνολογικών μέσων για την εκτέλεσή τους. Η δυνατότητα αυτή θα κρίνεται από τον οικείο προϊστάμενο.
Η τηλεργασία δεν θα εφαρμόζεται για υπαλλήλους και εργοδοτουμένους που απασχολούνται με το σύστημα βάρδιας, ενώ το Υπουργικό Συμβούλιο θα έχει τη δυνατότητα, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, να εξαιρεί από τη δυνατότητα τηλεργασίας και άλλες κατηγορίες υπαλλήλων.
Για να καταστεί εφικτή η τηλεργασία, οι οικείες υπηρεσίες πρέπει να προμηθεύσουν τους υπαλλήλους και εργοδοτουμένους με τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό, ώστε να δύνανται να ασκούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους. Ειδικότερα, η δυνατότητα τηλεργασίας θα παραχωρείται, νοουμένου ότι ο υπάλληλος διαθέτει στον χώρο τηλεργασίας γρήγορη και ασφαλή σύνδεση στο διαδίκτυο, καθώς και υπηρεσιακό φορητό υπολογιστή, ο οποίος θα είναι συνδεδεμένος με το υπηρεσιακό του τηλέφωνο και το σύστημα αυτοματοποίησης γραφείου, όπου αυτό απαιτείται.
Η δυνατότητα τηλεργασίας θα παραχωρείται κατόπιν έγκρισης από τον οικείο προϊστάμενο σχετικού αιτήματος που υποβάλλεται από τον υπάλληλο/εργοδοτούμενο, αφότου ληφθούν υπόψη οι υπηρεσιακές ανάγκες και η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της υπηρεσίας.
Η τηλεργασία δεν αποτελεί δικαίωμα, ήτοι ο υπάλληλος/εργοδοτούμενος δεν δύναται να απαιτεί να εκτελεί τα καθήκοντά του μέσω αυτής, αλλά ούτε και υποχρέωση και συναφώς δεν δύναται να του επιβληθεί από τον οικείο προϊστάμενο.
Ο ανώτατος αριθμός εργάσιμων ημερών τηλεργασίας ανά ημερολογιακό έτος θα καθορισθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Η τηλεργασία θα εκτελείται από τον χώρο διαμονής του υπαλλήλου/εργοδοτουμένου, ο οποίος διασφαλίζει ότι ο χώρος τηλεργασίας είναι κατάλληλος για την απρόσκοπτη και αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων του.
Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας της τηλεργασίας θα διασφαλίζεται βάσει της παραγόμενης εργασίας και αποτελεί ευθύνη του άμεσα προϊσταμένου του υπαλλήλου και εργοδοτουμένου, ο οποίος διατηρεί το δικαίωμα διακοπής αυτής σε περίπτωση που κρίνει σκόπιμο.
Η τηλεργασία δεν μεταβάλλει τους λοιπούς όρους απασχόλησης των υπαλλήλων και εργοδοτουμένων ούτε τα καθήκοντα και υποχρεώσεις τους όπως αυτά καθορίζονται στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο και στους κανονισμούς που εκδίδονται δυνάμει αυτού.
Τηρουμένων των διατάξεων της νομοθεσίας που αφορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και των προνοιών του σχετικού ευρωπαϊκού κανονισμού, ο οικείος προϊστάμενος πρέπει να λαμβάνει τα απαραίτητα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που χρησιμοποιούνται και τυγχάνουν επεξεργασίας από τον υπάλληλο/εργοδοτούμενο κατά την τηλεργασία.
Τηρουμένων των διατάξεων του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου και των σχετικών κανονισμών, θα παρασχεθούν οι κατάλληλες οδηγίες στους υπαλλήλους και εργοδοτουμένους για τη λήψη προληπτικών και προστατευτικών μέτρων για μείωση ή/και εξάλειψη των κινδύνων κατά την τηλεργασία.
Κατευθυντήριες γραμμές ΥΠΟΙΚ
Για σκοπούς αποτελεσματικής εφαρμογής της τηλεργασίας, το Υπουργείο Οικονομικών θα εκδίδει κατευθυντήριες οδηγίες, ενώ το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, συμπληρωματικά του υπό αναφορά νομοσχεδίου, έχει ήδη καταρτίσει εγχειρίδιο με κατευθυντήριες γραμμές για την καθοδήγηση των υπηρεσιών και των υπαλλήλων/εργοδοτουμένων. Στο εν λόγω εγχειρίδιο επεξηγούνται αναλυτικότερα οι όροι και προϋποθέσεις εφαρμογής της τηλεργασίας, καθώς και η διαδικασία υποβολής αίτησης για τηλεργασία. Επιπροσθέτως, σε αυτό περιλαμβάνονται οδηγίες προς τους υπαλλήλους για την ασφάλεια και υγεία κατά την τηλεργασία.
Το Υπουργείο Οικονομικών, κατόπιν διαβούλευσης με τον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, δύναται να εκδίδει δεσμευτικές οδηγίες, με τις οποίες ρυθμίζονται ειδικότερα τα θέματα προστασίας και ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων, καθώς και οι υποχρεώσεις των οικείων προϊσταμένων για σκοπούς ομοιόμορφης εφαρμογής της νομοθεσίας για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
Την ευθύνη αξιολόγησης της καταλληλόλητας του υπαλλήλου/εργοδοτουμένου για τηλεργασία, του καθορισμού του αντικειμένου της τηλεργασίας, καθώς και του ελέγχου του επιδιωκόμενου αποτελέσματος αυτής θα έχει ο οικείος προϊστάμενος.
Η Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης έχει αναλάβει την ευθύνη για τον καταρτισμό σύγχρονου διαδικτυακού προγράμματος εκπαίδευσης του προσωπικού σε σχέση με την τηλεργασία, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο εντός του 2026.
Όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζουν τηλεργασία στη δημόσια υπηρεσία, πλείστα εκ των οποίων έχουν επιλέξει τη μικτή τηλεργασία.
Η δυνατότητα που παρέχεται στο Υπουργικό Συμβούλιο για εξαίρεση από την τηλεργασία αφορά ομάδες ή κατηγορίες υπαλλήλων/εργοδοτουμένων σε περίπτωση που κριθεί ότι για ειδικούς λόγους δεν ενδείκνυται η εφαρμογή του εν λόγω μέτρου.
Η πρόνοια που αφορά στη χρονική περίοδο που απαιτείται να συμπληρώσει στην υπηρεσία υπάλληλος/εργοδοτούμενος, για να δικαιούται να τηλεργαστεί, αφορά στην παροχή απαραίτητου χρόνου για ενσωμάτωση του υπαλλήλου/εργοδοτουμένου στην υπηρεσία του, καθώς και στη δυνατότητα εξασφάλισης του απαιτούμενου τεχνολογικού εξοπλισμού που η υπηρεσία πρέπει να παράσχει στον υπάλληλο/εργοδοτούμενο για την εξ αποστάσεως εργασία.
Η τηλεργασία δεν μεταβάλλει τους όρους απασχόλησης των υπαλλήλων/εργοδοτουμένων όπως αυτοί καθορίζονται στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο και στους σχετικούς κανονισμούς και συνεπώς διασφαλίζεται το δικαίωμα στην αποσύνδεση. Επιπρόσθετα, στο εγχειρίδιο με τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει ετοιμάσει το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού έχει περιληφθεί σχετική πρόνοια, σύμφωνα με την οποία ο υπάλληλος/εργοδοτούμενος δεν αναμένεται να ανταποκρίνεται, πέραν ειδικών περιστάσεων, σε μηνύματα και οδηγίες των προϊσταμένων του μετά τη λήξη του ωραρίου εργασίας.
Η πρόνοια που αφορά στον συνυπολογισμό για καθορισμό του ανώτατου αριθμού ημερών τηλεργασίας της απουσίας των υπαλλήλων/εργοδοτουμένων για άλλους λόγους πέραν των αδειών ανάπαυσης και ασθενείας εξυπηρετεί πρακτικά ζητήματα, που αφορούν στον προγραμματισμό και οργάνωση της τηλεργασίας στα διάφορα τμήματα και υπηρεσίες.
Ευθύνη ασφάλειας και υγείας
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου, την ευθύνη για την ασφάλεια και υγεία των υπαλλήλων/εργοδοτουμένων φέρει ο εργοδότης και ότι αυτό θα ισχύει και σε σχέση με την τηλεργασία. Ωστόσο, ο υπάλληλος/εργοδοτούμενος πρέπει να συμπληρώσει ειδικό έντυπο ελέγχου για την τήρηση των ελάχιστων προϋποθέσεων ασφάλειας και υγείας στον χώρο τηλεργασίας, το οποίο θα κοινοποιεί στον οικείο προϊστάμενο πριν από την εξασφάλιση έγκρισης για τηλεργασία.
Ο εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής ανέφερε ότι στους φορητούς υπολογιστές των υπαλλήλων/εργοδοτουμένων που θα τηλεργάζονται πρόκειται να εγκατασταθούν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την ασφαλή διαχείριση των εγγράφων και πληροφοριών.
Τροποποιήσεις
Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Οικονομικών, στη βάση των διαμειφθέντων, κατέθεσε δύο αναθεωρημένα κείμενα του νομοσχεδίου, με τελικό κείμενο κατατεθειμένο στις 15 Οκτωβρίου 2025.
Ειδικότερα, στο τελικό κατατεθειμένο κείμενο του νομοσχεδίου επήλθαν τροποποιήσεις, με τις οποίες κυρίως:
καθορίζεται ότι δυνατότητα για τηλεργασία θα έχουν υπάλληλοι/εργοδοτούμενοι που συμπληρώνουν τουλάχιστον έναν χρόνο υπηρεσίας στη θέση που κατέχουν ή στα καθήκοντα που εκτελούν,
διασαφηνίζεται ότι υπάλληλοι που διορίστηκαν στη δημόσια υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση ενός έτους ως εργοδοτούμενοι σε παρόμοιας φύσης καθήκοντα με αυτά της θέσης στην οποία διορίστηκαν δύνανται να τηλεργαστούν πριν από τη συμπλήρωση ενός έτους υπηρεσίας κατόπιν απόφασης του οικείου προϊσταμένου,
διευκρινίζεται ότι η τηλεργασία είναι οικειοθελής,
απαλείφονται πρόνοιες που αφορούν στον συνυπολογισμό της συμπληρωθείσας υπηρεσίας και της απουσίας υπαλλήλου/εργοδοτουμένου κατά τον καθορισμό του ανώτατου αριθμού ημερών τηλεργασίας και
γίνεται πρόβλεψη, ώστε στις κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδει το Υπουργείο Οικονομικών για σκοπούς αποτελεσματικής εφαρμογής της νομοθεσίας θα περιλαμβάνονται και οδηγίες προς τους υπαλλήλους/εργοδοτουμένους για λήψη προληπτικών και προστατευτικών μέτρων κατά την τηλεργασία.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί επί του νομοσχεδίου, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, κατά τη συζήτηση του θέματος στην ολομέλεια του σώματος.
Ζητά ισονομία
Σημειώνεται ότι η ΟΕΒ ζήτησε με επιστολή της προς την επιτροπή οικονομικών ρυθμίσεις για την τηλεργασία, που να διασφαλίζουν ισονομία μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας, Μιχάλης Αντωνίου, έκανε λόγο για ένα αυστηρό πλαίσιο ευθυνών για τους εργοδότες του ιδιωτικού τομέα.
