Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει κεντρικό ζήτημα της σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτικής και κοινωνίας, αλλά πώς την αντιλαμβάνονται οι πολίτες της Κύπρου; Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του νέου Ευρωβαρόμετρου (565), που διεξήχθη τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2025, οι Κύπριοι παρουσιάζουν μία σύνθετη στάση απέναντι στην κλιματική αλλαγή, η οποία συνδυάζει υψηλό επίπεδο ανησυχίας με πρακτικές προσπάθειες για προσαρμογή και μετριασμό.
Η Κύπρος αντιμετωπίζει ιδιαίτερα έντονους κινδύνους λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η χώρα έχει ήδη βιώσει αυξημένες θερμοκρασίες, εκτεταμένες ξηρές περιόδους και μειωμένες βροχοπτώσεις, με προβλέψεις για περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών. Τα μοντέλα προβλέπουν αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5-4°C μέχρι το 2100, με σημαντικές επιπτώσεις στη γεωργία, τους υδάτινους πόρους και την ανθρώπινη υγεία.
Σύμφωνα με την έρευνα, που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, η μεγάλη πλειονότητα των Κυπρίων και Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Στην Κύπρο, το ποσοστό ανησυχίας φθάνει το 90% - το έκτο υψηλότερο στην ΕΕ. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 85%.
Οι κάτοικοι της Κύπρου νιώθουν ευάλωτοι και αυτό φαίνεται στις απαντήσεις τους: το 59% των Κυπρίων θεωρεί ότι είναι «πολύ» ή «κάπως» εκτεθειμένοι σε κινδύνους και απειλές που σχετίζονται με το περιβάλλον και το κλίμα, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, ρύπανση ή ακραία καιρικά φαινόμενα. Το ποσοστό αυτό είναι αισθητά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ27 (38%).
Σε ό,τι αφορά τη σοβαρότητα του προβλήματος, το 85% των Κυπρίων θεωρεί την κλιματική αλλαγή «πολύ σοβαρό» ή «αρκετά σοβαρό» πρόβλημα, ποσοστό ελαφρώς χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ27 (90%). Υπάρχει έντονη ανησυχία καθώς η Κύπρος βρίσκεται σε μια από τις πιο ευάλωτες περιοχές της Ευρώπης όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, με αυξημένες θερμοκρασίες, μειωμένες βροχοπτώσεις και αυξημένο κίνδυνο λειψυδρίας.
Υψηλά επίπεδα ανησυχίας για την κλιματική αλλαγή εκφράζουν οι κάτοικοι της Γαλλίας (92%), της Ουγγαρίας (92%), της Σουηδίας (92%), της Δανίας (91%) και του Λουξεμβούργου (91%). Σχεδόν 4 στους 10 πολίτες της ΕΕ δηλώνουν ότι είναι προσωπικά εκτεθειμένοι σε περιβαλλοντικούς και κλιματικούς κινδύνους και απειλές.
Ποιος φέρει την ευθύνη;
Οι Κύπριοι αναμένουν κυρίως από τις εθνικές κυβερνήσεις (77%) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (65%) να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Τα ποσοστά αυτά είναι υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ27, όπου οι αντίστοιχες απαντήσεις είναι 66% και 59%. Αυτό δείχνει μια σαφή προσδοκία για κεντρική δράση, ενώ η ατομική ευθύνη αναγνωρίζεται σε μικρότερο βαθμό (30%), αν και το 67% των Κυπρίων δηλώνει ότι έχει προβεί σε κάποια ενέργεια κατά της κλιματικής αλλαγής τους τελευταίους έξι μήνες.
Λαμβάνουν μέτρα
Στα αξιοσημείωτα του Ευρωβαρόμετρου είναι ότι οι Κύπριοι μετατρέπουν την ανησυχία τους σε πράξη και λαμβάνουν περισσότερα μέτρα (συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους) για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το 67% απάντησαν ότι λαμβάνουν μέτρα σημειώνοντας αύξηση 12 ποσοστιαίων μονάδων από το προηγούμενο Ευρωβαρομέτρο που διεξήχθη τον Μάιο/Ιούνιο του 2023. Στην ΕΕ, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 59% με πτώση 4 ποσοστιαίων μονάδων από την προηγούμενη έρευνα.
Στα μέτρα που έλαβαν οι Κύπριοι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κυρίως η ανακύκλωση, η αγορά ηλεκτρικών συσκευών με χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση, ο περιορισμός της χρήσης πλαστικών σακούλων και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Kλιματική ουδετερότητα
Εννέα στους δέκα (89%) στην Κύπρο στηρίζουν τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Από οικονομική άποψη, πάνω από τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων πολιτών (77%) συμφωνούν ότι το κόστος των ζημιών λόγω της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ υψηλότερο από τις επενδύσεις που απαιτούνται για τη μετάβαση σε μηδενικές καθαρές εκπομπές.
Το 92% των Κυπρίων (85% στην ΕΕ) συμφωνούν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής. Το 88% στην Κύπρο και το 83% στην ΕΕ συμφωνεί ότι η καλύτερη προετοιμασία για τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα βελτιώσει τη ζωή των πολιτών της ΕΕ.
Περίπου εννέα στους δέκα Ευρωπαίους πολίτες (88%) πιστεύουν ότι είναι σημαντικό η ΕΕ να λάβει μέτρα για την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Τα τρία τέταρτα (75%) πιστεύουν ότι η μείωση των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων θα αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα ωφελήσει οικονομικά την ΕΕ.
Κλίμα στα Μέσα Ενημέρωσης
Η έρευνα καταγράφει ότι το 84% των πολιτών συμφωνεί ότι η κλιματική αλλαγή προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (52%) διαπιστώνουν ότι τα παραδοσιακά Μέσα Ενημέρωσης δεν παρέχουν σαφείς πληροφορίες για την κλιματική αλλαγή, τα αίτια και τις επιπτώσεις της.
Εξετάζοντας ευρύτερα τα κανάλια επικοινωνίας, το 49% πιστεύει ότι είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ αξιόπιστης πληροφόρησης και παραπληροφόρησης σχετικά με την κλιματική αλλαγή στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Η έρευνα
Το ειδικό Ευρωβαρόμετρο για την κλιματική αλλαγή διεξήγαγε έρευνα σε 26.319 πολίτες της ΕΕ από διαφορετικές κοινωνικές και δημογραφικές ομάδες και στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 18 Φεβρουαρίου και 10 Μαρτίου 2025. Όλες οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο, είτε φυσικά στα σπίτια των ανθρώπων είτε μέσω τηλεδιάσκεψης μέσω βίντεο.
