Κλιματική αλλαγή και πολιτικές σκοπιμότητες

Για να κατανοήσει κανείς επαρκώς το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής χρειάζεται πρώτιστα η ικανότητα αντίληψης του πολιτικού πλαισίου εντός του οποίου αναπτύσσεται η λογική του αφηγήματος. Δεν είναι πρόθεσή μου να αμφισβητήσω τα αυτονόητα. Την αναγκαιότητα δηλαδή του σεβασμού και της προστασίας της παγκόσμιας οικολογίας. Της ισορροπίας δηλαδή ανάμεσα στη βιολογία, το φυσικό περιβάλλον και μηχανισμούς διαχείρισης της κοινωνικής ανάπτυξης. Με απλά λόγια το ευρύτερο πολιτισμικό αξιακό σύστημα ως μηχανισμός επιβίωσης του πλανήτη Γη. Σημείο αναλυτικής αναφοράς του άρθρου το άρθρο XXIV του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η διάδοχη κατάσταση της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου το 1995. Τι προβλέπει; Διασφαλίζει την παγκόσμια εμπορική δραστηριότητα με τους ελάχιστους προστατευτικούς περιορισμούς σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία της εργασιακής υγείας και εργασιακών δικαιωμάτων και την παντελή έλλειψη ουσιαστικών μηχανισμών ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Και δεν θα μπορούσε να ήταν και αλλιώς.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις του παγκόσμιου κεφαλαίου ιδιαίτερα στην Κίνα με τους ελάχιστους περιορισμούς παραγωγικού κόστους την είχε μετατρέψει σε ένα παγκόσμιο εργοτάξιο παραγωγής. Κατά ανάλογο τρόπο και η Ινδία, το ίδιο και η Βραζιλία, και όχι μόνο. Έτσι ο ΠΟΕ καθίσταται η νέα παγκόσμια δομή ρύθμισης του διεθνούς εμπορίου και συσσώρευσης πλούτου για τις οικονομικές ολιγαρχίες. Ταυτόχρονα στη Βραζιλία με ανεξέλεγκτους ρυθμούς καταστρέφεται ο περιβαλλοντικός πνεύμονας του πλανήτη. Στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης αποψιλώνονται τα δάση του Αμαζόνιου. Εκτιμάται ότι μέχρι σήμερα έχει αποψιλωθεί δασική έκταση πέραν των 140.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μια έκταση μεγαλύτερη από όλη τη γεωγραφική επικράτεια της Ελλάδας. Και ξαφνικά αντί να παρθούν δραστικά μέτρα ελέγχου της άναρχης συσσωρευτικής κεφαλαιοκρατικής ασυδοσίας μας προκύπτει η δαιμονοποίηση της μηχανής εσωτερικής καύσης. Δηλαδή των συμβατικών κινητήρων υδρογονανθράκων. Στη διάσκεψη του Πίτσμπουρκ το 2009 αλλά και του Παρισιού το 2015 καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια από νέα συμφέροντα, βλ. π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα Tesla, αλλά και τη Φόρμουλα Ε. Στην πρόσφατη διάσκεψη της Γλασκώβης το θέμα του περιορισμού της χρήσης υδρογονανθράκων τέθηκε με εντονότερο τρόπο αν και μέχρι στιγμής το τελικό κείμενο συμπερασμών δεν έχει ολοκληρωθεί.

Ο κ. Έλον Μασκ «φιλοδοξεί» να αντικαταστήσει (!) τους υδρογονάνθρακες με 100 γιγαντοεργοστάσια παραγωγής μπαταριών με στόχο την ενεργειακή αειφορία. Φαίνεται πλέον ότι η επικίνδυνη και μη ελεγχόμενη αλαζονεία δεν απέχει και πολύ από τη σχιζοφρένεια. Φυσικά, κανείς δεν μας λέει με τι μορφή ενέργειας θα παράγουν οι μπαταρίες. Ούτε κανείς μας λέει πόση ώρα φόρτισης θα χρειάζεται. Εκτός και αν υπάρχουν χώροι ψυχαγωγίας να περνούν την ώρα τους οι καταναλωτές μέχρι τη φόρτισή τους. Αλλά ούτε μας λένε πόση απώλεια θα έχει η μπαταρία από τη φόρτιση. Εκτιμάται ότι ένα 20-30% θα συνιστά απώλεια. Ούτε κανείς αναφέρεται με βεβαιότητα πως θα γίνεται η διαχείριση των «νεκρών» μπαταριών. Ούτε ενημερώνουν πόσο θα στοιχίζει μια αντικατάστασή της αφού εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο έχει οκτώ χρόνια ζωής. (Εκτιμάται μεταξύ 8-12 χιλιάδες ευρώ). Ούτε μας λένε πόσο θα χρεώνεται το «γέμισμά» της. Για την ώρα παράγουν οι δύο κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες, η Toyota και η VW, και οι μεγάλες αγορές αυτοκινήτων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γερμανίας και της Κίνας. Αλλά και εταιρείες όπως οι Honda, Nissan, BMW και Hyundai εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις. Ο διευθύνων σύμβουλος της VW, Herbert Diess, δήλωσε ότι «η προτεινόμενη ημερομηνία για σταδιακή κατάργηση αυτοκίνητων με κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2040 δεν είναι εφικτή». Και τονίζει «χρειαζόμαστε πρώτες ύλες, νέα ορυχεία, μία κυκλική οικονομία. Η διαθεσιμότητα μπαταριών και η κατασκευή δικτύων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλη την Ευρώπη θα είναι το σημείο που θα δημιουργήσει προβλήματα».

 

Φυσικά, το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής μας επιφυλάσσει και μια άνευ προηγούμενου επιβάρυνση. Τον φόρο του άνθρακα. Πέρα τούτου υποκρύβει και μια υπολανθάνουσα στρατηγική ορισμένων χωρών της Δύσης, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, μέσα από το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής να ελεγχθεί στρατηγικά τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα, αφού η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής συμβατικής ενέργειας της Κίνας.

 

Η διεθνής κοινότητα οφείλει να ασκήσει οικονομικές και άλλες πιέσεις στη Βραζιλία για άμεση αναδάσωση του Αμαζονίου, καθώς επίσης να διώξει ποινικά τον Πρόεδρο της Βραζιλίας για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Είναι επίσης πλέον τεχνολογικό επίτευγμα οι νέοι κινητήρες εσωτερικής καύσης λιγότερο ρυπογόνοι. Επιπλέον, χρήζει άμεσης επαναδιαπραγμάτευσης η θεσμική λειτουργία του ΠΟΕ με στόχο την οικολογική ισορροπία ως βασική παράμετρο και προϋπόθεση της παγκόσμιας παραγωγικής διαδικασίας. Ας τα φροντίσουν αυτά πρώτα και εξετάζουμε αργότερα τις προσωποπαγείς ουτοπίες που χειραγωγούν τις κοινωνίες επικίνδυνα.

 

Να μην μας διαφεύγει επίσης το γεγονός ότι όλο αυτό το εγχείρημα της κλιματικής αλλαγής έχει αρωγό την τεχνητή νοημοσύνη που αν δεν τεθεί κάτω από τον έλεγχο της κοινωνίας το Νόβελ της Αγγλίδας συγγραφέως Μary Shelley το 1818, Frankenstein θα επιβεβαιωθεί πανηγυρικά.

 

*PhD Πολιτική Κοινωνιολογία